یکی از مشکلات مهم کلیه، پیلونفریت (Pyelonephritis) یا همان عفونت شدید کلیه است. کلیه‌ها یکی از اندام‌های حیاتی بدن هستند که وظیفه تصفیه خون، تنظیم تعادل آب و الکترولیت و دفع مواد زائد را بر عهده دارند. هرگونه آسیب یا عفونت در این عضو می‌تواند سلامت کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری معمولاً به‌دلیل گسترش عفونت از مثانه یا مجاری ادراری به کلیه‌ها رخ می‌دهد و نیازمند تشخیص و درمان سریع توسط متخصص اورولوژی است.
در این مقاله با زبان ساده توضیح می‌دهیم که پیلونفریت چیست، چه علائمی دارد، چگونه تشخیص داده می‌شود و چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد. همچنین در انتها به چند پرسش رایج بیماران پاسخ می‌دهیم.
پیلونفریت چیست؟
پیلونفریت نوعی عفونت باکتریایی کلیه است که در بیشتر موارد به‌دلیل ورود باکتری‌ها (معمولاً اشرشیا کلی یا همان E.coli) از مجاری ادراری و مثانه به کلیه‌ها ایجاد می‌شود. این عفونت در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی مانند زخم کلیه، نارسایی کلیه یا حتی عفونت خون (سپسیس) شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند:
-
زنان (به‌دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادراری)
-
افراد با سابقه مکرر عفونت ادراری
-
بیماران مبتلا به سنگ کلیه یا انسداد مجاری ادراری
-
افراد دیابتی
-
کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثل بیماران سرطانی یا کسانی که داروهای تضعیف‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند)
علائم پیلونفریت
علائم این بیماری معمولاً به‌طور ناگهانی شروع می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
-
تب بالا و لرز
-
درد پهلو یا پشت (معمولاً یک‌طرفه)
-
تهوع و استفراغ
-
ادرار کدر یا بدبو
-
سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
-
احساس تکرر ادرار
-
در موارد شدید: ضعف عمومی، کاهش فشار خون و گیجی
اگر چنین علائمی داشتید، مخصوصاً همراه با تب بالا و درد پهلو، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.
تشخیص چگونه انجام می‌شود؟
پزشک متخصص اورولوژی برای تشخیص پیلونفریت از روش‌های زیر کمک می‌گیرد:
-
شرح حال و معاینه بالینی (بررسی علائم و درد بیمار)
-
آزمایش ادرار (وجود گلبول سفید، گلبول قرمز یا باکتری)
-
کشت ادرار (برای شناسایی نوع باکتری و انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب)
-
آزمایش خون (برای بررسی شدت عفونت و عملکرد کلیه)
-
تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن (در موارد مشکوک به سنگ یا انسداد مجاری ادراری)
درمان پیلونفریت
درمان به شدت بیماری بستگی دارد:
-
موارد خفیف:
معمولاً با مصرف دارو (طبق تجویز پزشک) درمان می‌شوند. دوره درمان معمولاً ۷ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. -
موارد متوسط تا شدید:
نیاز به بستری در بیمارستان و دریافت داروی تزریقی وجود دارد. در این شرایط ممکن است سرم و داروهای تب‌بر هم تجویز شوند. -
در موارد خاص:
اگر سنگ کلیه یا انسداد مجاری باعث عفونت شده باشد، پزشک ممکن است توصیه به جراحی یا اقدامات اورولوژیک کند.
نکته مهم این است که درمان ناقص یا قطع زودهنگام دارو می‌تواند باعث عود مجدد بیماری یا مقاوم شدن باکتری‌ها شود.
پیشگیری از پیلونفریت
چند راهکار ساده می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد:
-
مصرف آب کافی در طول روز
-
تخلیه به‌موقع مثانه و عدم نگه‌داشتن طولانی‌مدت ادرار
-
رعایت بهداشت فردی
-
درمان به‌موقع عفونت‌های ساده ادراری
-
کنترل دیابت و فشار خون
-
اجتناب از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک
سؤالات متداول درباره پیلونفریت
۱. آیا پیلونفریت بیماری خطرناکی است؟
بله. اگر به‌موقع درمان نشود می‌تواند منجر به آسیب دائمی کلیه یا حتی عفونت خون شود. اما با درمان صحیح اغلب بیماران بهبود کامل پیدا می‌کنند.
۲. آیا این بیماری مسری است؟
خیر. پیلونفریت یک عفونت داخلی است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
۳. مدت زمان درمان چقدر است؟
معمولاً ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد. در موارد شدیدتر، بستری و درمان طولانی‌تر لازم است.
۴. آیا کودکان هم ممکن است دچار پیلونفریت شوند؟
بله، کودکان هم می‌توانند دچار عفونت کلیه شوند و باید سریعاً بررسی و درمان شوند تا از آسیب دائمی به کلیه جلوگیری شود.
۵. بهترین زمان مراجعه به پزشک چه موقع است؟
اگر تب بالا همراه با درد پهلو یا پشت و علائم ادراری داشتید، باید سریعاً به پزشک یا اورولوژیست مراجعه کنید.
جمعبندی
پیلونفریت یا عفونت شدید کلیه یک بیماری جدی اما قابل درمان است. تشخیص سریع و درمان مناسب با آنتی‌بیوتیک می‌تواند از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کند. توجه به علائم هشداردهنده، رعایت بهداشت فردی و مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص اورولوژی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت کلیه‌ها است.
