پیشگیری از سرطان با اینکه میدانیم سرطان یکی از بیماری‌های پیچیده و چالش‌برانگیز قرن حاضر است که عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند؛ از ژنتیک گرفته تا سبک زندگی. در میان این عوامل، تغذیه به عنوان یکی از مهم‌ترین و قابل‌کنترل‌ترین مؤلفه‌ها در پیشگیری از سرطان شناخته می‌شود. شاید تصورش سخت باشد، اما آنچه روزانه می‌خوریم می‌تواند به طرز قابل‌توجهی بر سلامت سلول‌های بدن و پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی تأثیر بگذارد.
در این مقاله، قصد داریم به زبان ساده و به‌دور از پیچیدگی‌های پزشکی، به بررسی رابطه‌ی بین تغذیه و سرطان بپردازیم. اگر برای سلامت خود و خانواده‌تان ارزش قائل هستید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.
تغذیه چگونه بر سرطان اثر می‌گذارد؟
مواد غذایی مختلف حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌ها محافظت کرده یا در مقابل، زمینه‌ساز رشد غیرطبیعی سلول‌ها شوند. تغذیه‌ی سالم باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب و کاهش احتمال جهش‌های ژنتیکی می‌شود؛ همه‌ی این عوامل نقش مؤثری در پیشگیری از سرطان دارند.
به‌طور مثال، مصرف زیاد میوه‌ها و سبزیجات به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند سرطان روده‌ی بزرگ، معده و سینه را کاهش دهد. از سوی دیگر، مصرف بیش‌ازحد گوشت قرمز فرآوری‌شده، چربی‌های ترانس و قندهای افزوده شده، با افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان‌ها همراه است.
چه غذاهایی در پیشگیری از سرطان مؤثرند؟
در اینجا به برخی از گروه‌های غذایی مهم که نقش محافظتی دارند، اشاره می‌کنیم:
۱. میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ
این گروه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C، E و فلاونوئیدها هستند که با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و از آسیب به DNA جلوگیری می‌کنند. سبزیجاتی مانند بروکلی، کلم بروکسل، اسفناج، گوجه‌فرنگی و زردچوبه از گزینه‌های عالی هستند.
۲. غلات کامل و فیبر
غذاهای حاوی فیبر مانند نان سبوس‌دار، جو دوسر، برنج قهوه‌ای و عدس به حرکت بهتر دستگاه گوارش کمک می‌کنند و خطر سرطان کولون را کاهش می‌دهند.
۳. چای سبز
چای سبز دارای ترکیبات پلی‌فنول است که خواص ضدسرطانی دارند. نوشیدن منظم چای سبز می‌تواند در کاهش ریسک برخی سرطان‌ها نقش داشته باشد.
۴. چربی‌های سالم
مصرف چربی‌های مفید مانند روغن زیتون، آووکادو و مغزها (بادام، گردو، تخمه آفتابگردان) به جای چربی‌های ترانس و اشباع‌شده می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
۵. ادویه‌ها
ادویه‌هایی مثل زردچوبه، زنجبیل و سیر خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند و بهتر است در برنامه غذایی گنجانده شوند.
چه غذاهایی باید محدود یا حذف شوند؟
-
گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس، کالباس و گوشت دودی، به دلیل ترکیبات نیتریت، با افزایش خطر سرطان کولورکتال همراه‌اند.
-
قندهای ساده مانند نوشابه‌ها، شیرینی‌ها و غذاهای صنعتی، التهاب را در بدن افزایش می‌دهند و زمینه را برای رشد تومور فراهم می‌کنند.
-
غذاهای سرخ‌شده و پرچرب با تولید ترکیبات سرطان‌زا مانند آکریل‌آمید، برای سلامت سلول‌ها مضر هستند.
-
الکل مصرف مداوم و زیاد الکل با افزایش خطر سرطان‌های دهان، مری، کبد و پستان در ارتباط است.
سبک زندگی مکمل تغذیه سالم
تغذیه به‌تنهایی کافی نیست. سبک زندگی فعال، خواب کافی، مدیریت استرس و پرهیز از دخانیات نیز در کنار تغذیه سالم، سد محکمی در برابر سرطان ایجاد می‌کنند.
سوالات متداول درباره تغذیه و سرطان
۱. آیا رژیم گیاه‌خواری از سرطان پیشگیری می‌کند؟
تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی گیاهی می‌توانند خطر برخی از سرطان‌ها را کاهش دهند، ولی حذف کامل محصولات حیوانی ضرورتی ندارد. تعادل و تنوع غذایی مهم‌تر است.
۲. آیا مکمل‌های ویتامینی برای پیشگیری از سرطان مفیدند؟
در بیشتر موارد، دریافت ویتامین‌ها از طریق غذا بهتر از مصرف مکمل‌هاست. مصرف بی‌رویه مکمل‌ها ممکن است حتی مضر باشد. در صورت نیاز، حتماً با پزشک مشورت کنید.
۳. آیا مصرف سویا در زنان مبتلا به سرطان سینه ممنوع است؟
مصرف متعادل سویا به‌ویژه به شکل طبیعی (مثل توفو یا لوبیای سویا) معمولاً بی‌خطر است، اما بیماران باید با متخصص تغذیه یا انکولوژیست خود مشورت کنند.
۴. آیا چربی باعث سرطان می‌شود؟
چربی‌های ناسالم و اضافه‌وزن می‌توانند زمینه‌ساز التهاب مزمن و افزایش خطر ابتلا به سرطان باشند، اما چربی‌های مفید (مثل روغن زیتون و مغزها) بخشی از یک رژیم سالم هستند.
نتیجه‌گیری
تغذیه سالم فقط برای داشتن اندامی زیبا نیست؛ بلکه سنگ‌بنای سلامت بدن و یکی از ابزارهای مهم در پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان است. انتخاب‌های روزانه‌ی شما در آشپزخانه می‌تواند تفاوت بزرگی در زندگی‌تان ایجاد کند. پس بیایید آگاهانه‌تر غذا بخوریم و سلامت را از بشقاب خود آغاز کنیم.
