در این مقاله می‌خواهیم با زبان ساده و دوستانه درباره علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان آب‌مروارید، این بیماری چشمی صحبت کنیم.
آیا تاکنون احساس کرده‌اید که دیدتان تار یا مه‌آلود شده؟ یا شاید متوجه شده‌اید نور خورشید یا چراغ‌ها بیش از حد اذیتتان می‌کنند؟ این‌ها می‌توانند نشانه‌های آغاز آب‌مروارید یا همان کاتاراکت باشند. آب‌مروارید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی به‌ویژه در سنین بالاست و خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، درمان‌های مؤثر و مطمئنی برای آن وجود دارد.
آب‌مروارید چیست؟
آب‌مروارید به حالتی گفته می‌شود که عدسی طبیعی چشم شفافیت خود را از دست می‌دهد و به‌تدریج کدر یا مه‌آلود می‌شود. عدسی چشم مسئول تمرکز نور روی شبکیه است؛ وقتی این عدسی کدر می‌شود، نور به‌درستی به شبکیه نمی‌رسد و در نتیجه، بینایی کاهش می‌یابد.
علت‌های بروز آب‌مروارید
دلایل مختلفی می‌توانند در ایجاد کاتاراکت نقش داشته باشند. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
-
افزایش سن: شایع‌ترین علت. معمولاً بعد از ۶۰ سالگی ظاهر می‌شود.
-
قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید یا اشعه UV
-
ضربه به چشم یا جراحی‌های قبلی
-
بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
-
مصرف طولانی‌مدت برخی داروها (مانند کورتون‌ها)
-
وراثت و سابقه خانوادگی
-
مصرف دخانیات و الکل
گاهی آب‌مروارید ممکن است در نوزادان یا کودکان نیز به‌صورت مادرزادی وجود داشته باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.
علائم آب‌مروارید
علائم این بیماری به‌تدریج ظاهر می‌شوند. برخی از رایج‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
-
تاری دید یا دید مه‌آلود
-
افزایش حساسیت به نور و تابش خیره‌کننده
-
دید دوگانه در یک چشم
-
کم شدن دید در شب
-
نیاز مکرر به تغییر نمره عینک
-
کمرنگ یا زرد شدن رنگ‌ها
بسیاری از افراد در مراحل اولیه متوجه تغییر زیادی نمی‌شوند، اما به‌مرور زمان کیفیت بینایی کاهش می‌یابد.
تشخیص آب‌مروارید چگونه است؟
برای تشخیص دقیق کاتاراکت، مراجعه به چشم‌پزشک ضروری است. معاینه شامل بررسی دید، معاینه با میکروسکوپ مخصوص (اسلیت‌لمپ) و در صورت نیاز، عکس‌برداری تخصصی است. تشخیص به‌موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری و کاهش شدید بینایی جلوگیری کند.
روش‌های درمان آب‌مروارید
در مراحل ابتدایی، ممکن است با تغییر نمره عینک یا استفاده از نور مناسب، بینایی بهبود یابد؛ اما تنها روش قطعی درمان آب‌مروارید، جراحی است.
🔹 جراحی آب‌مروارید چگونه انجام می‌شود؟
در این جراحی، عدسی کدر شده با عدسی مصنوعی شفاف جایگزین می‌شود. رایج‌ترین روش، فیکوامولسیفیکیشن است؛ جایی‌که عدسی با کمک امواج اولتراسوند خرد و خارج می‌شود و لنز مصنوعی در جای آن قرار می‌گیرد.
این عمل معمولاً سرپایی و بدون درد انجام می‌شود و دوران نقاهت کوتاهی دارد.
🔹 آیا عمل خطرناک است؟
جراحی آب‌مروارید از ایمن‌ترین عمل‌های چشم در دنیا محسوب می‌شود و درصد موفقیت بالایی دارد. البته مثل هر عمل دیگری، ممکن است عوارض نادری مثل عفونت یا تاری موقت رخ دهد که با مراقبت‌های صحیح قابل پیشگیری است.
مراقبت‌های بعد از جراحی
-
استفاده مرتب از قطره‌های چشمی تجویز شده
-
پرهیز از مالیدن چشم
-
اجتناب از فعالیت‌های سنگین برای چند روز
-
استفاده از عینک آفتابی در محیط بیرون
پزشک معمولاً پس از یک یا دو هفته، وضعیت چشم را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، اقدامات تکمیلی را انجام می‌دهد.
سوالات متداول درباره آب‌مروارید
۱. آیا آب‌مروارید فقط در سالمندان دیده می‌شود؟
خیر. اگرچه شایع‌ترین نوع آن مربوط به سن بالاست، اما در کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان هم ممکن است به دلایلی مانند ضربه یا بیماری‌های متابولیک بروز کند.
۲. آیا با دارو می‌توان آب‌مروارید را درمان کرد؟
در حال حاضر، هیچ دارویی که بتواند کاتاراکت را برطرف کند وجود ندارد. تنها راه درمان قطعی، جراحی است.
۳. آیا ممکن است آب‌مروارید بعد از عمل دوباره برگردد؟
خیر. اما در برخی موارد، پشت لنز مصنوعی کدر می‌شود که با یک لیزر ساده به‌نام YAG قابل درمان است و نیازی به جراحی مجدد نیست.
۴. آیا عمل هر دو چشم همزمان انجام می‌شود؟
معمولاً پزشکان ترجیح می‌دهند بین عمل دو چشم چند روز تا چند هفته فاصله باشد، تا روند بهبودی چشم اول بررسی شود.
سخن پایانی
آب‌مروارید اگرچه بیماری رایجی است، اما نگران‌کننده نیست؛ چرا که تشخیص به‌موقع و درمان اصولی می‌تواند بینایی را به‌طور کامل بازگرداند. اگر علائمی مثل تاری دید یا حساسیت به نور دارید، بهتر است به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم انجام شود.
به یاد داشته باشیم که چشم، پنجره روح است؛ مراقبت از آن، مراقبت از زندگی است
