وقتی صحبت از جراحی به میان می‌آید، یکی از نگرانی‌های رایج بیماران، عفونت بعد از جراحی است. حتی اگر جراحی شما به خوبی پیش برود، اگر مراقبت‌های بعد از آن را جدی نگیرید، ممکن است با مشکلاتی مثل عفونت روبه‌رو شوید که روند بهبودی را طولانی کرده و گاهی خطرناک باشد. اما خبر خوب این است که با چند اقدام ساده و موثر، می‌توان احتمال عفونت را به حداقل رساند. در این مقاله می‌خواهیم با زبانی ساده به شما آموزش دهیم که چطور از عفونت بعد از جراحی جلوگیری کنید و چه نکاتی را در خانه رعایت کنید تا روند بهبودی سریع‌تر و ایمن‌تری داشته باشید.
عفونت بعد از جراحی چگونه اتفاق می‌افتد؟
عفونت جراحی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق محل زخم وارد بدن شوند. این عفونت می‌تواند سطحی (در ناحیه پوست) یا عمیق‌تر باشد (در عضلات یا اندام‌های داخلی). عوامل مختلفی مثل بهداشت نامناسب، ضعف سیستم ایمنی، دیابت، چاقی، سیگار کشیدن، یا مراقبت نادرست از زخم، می‌توانند خطر عفونت را افزایش دهند.
چطور می‌توان از عفونت بعد از جراحی پیشگیری کرد؟
۱. رعایت کامل بهداشت زخم
-
دست‌های خود را همیشه تمیز نگه دارید. قبل از لمس کردن محل زخم یا تعویض پانسمان، دست‌ها را با آب و صابون بشویید یا از ژل ضدعفونی‌کننده استفاده کنید.
-
از وسایل تمیز و استریل استفاده کنید. گاز استریل، قیچی یا چسب زخم باید کاملاً تمیز و بسته‌بندی‌شده باشند.
-
پانسمان را طبق دستور پزشک عوض کنید. بعضی از زخم‌ها نیاز به تعویض روزانه دارند و بعضی‌ها باید چند روز دست‌نخورده باقی بمانند.
۲. داروهای تجویزشده را دقیق مصرف کنید
اگر پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کرده، حتی اگر احساس بهبودی داشتید، دوره آن را کامل کنید. قطع زودهنگام دارو می‌تواند باعث بروز عفونت شود یا باکتری‌ها را مقاوم‌تر کند. همچنین از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک خودداری کنید.
۳. تغذیه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی
بدن شما بعد از جراحی نیاز به ویتامین‌ها، پروتئین و مایعات کافی دارد تا بتواند با عفونت‌ها مقابله کند.
-
غذاهایی مانند تخم‌مرغ، گوشت، ماهی، سبزیجات تازه و میوه‌های ویتامین‌دار مثل پرتقال، کیوی و هویج به ترمیم سریع‌تر زخم کمک می‌کنند.
-
آب کافی بنوشید تا مواد زائد بدن سریع‌تر دفع شوند.
۴. مراقب علائم هشداردهنده باشید
گاهی ممکن است با وجود رعایت همه نکات، باز هم نشانه‌هایی از عفونت ظاهر شوند. به علائم زیر حساس باشید:
-
قرمزی یا تورم غیرعادی اطراف زخم
-
درد شدید و افزایش‌یابنده
-
ترشح چرک یا مایعات بدبو از زخم
-
تب یا لرز
-
احساس ضعف یا بی‌حالی
اگر هر یک از این نشانه‌ها را داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
۵. از تماس مستقیم با آب و محیط آلوده خودداری کنید
تا زمانی که پزشک اجازه نداده، زخم را خیس نکنید. حمام رفتن، شنا یا قرار گرفتن در معرض رطوبت زیاد می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد. هنگام استحمام، روی زخم را با کیسه پلاستیکی بپوشانید و از تماس مستقیم با آب جلوگیری کنید.
۶. از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید
سیگار و الکل باعث تضعیف سیستم ایمنی و کاهش جریان خون در بدن می‌شوند، که هر دو عامل مستعدکننده عفونت بعد از عمل هستند. اگر بهبودی سریع و بدون عوارض می‌خواهید، بهتر است حداقل تا پایان دوره نقاهت از مصرف این مواد خودداری کنید.
سوالات متداول جلوگیری از عفونت بعد از جراحی
آیا همه جراحی‌ها خطر عفونت دارند؟
بله، در هر نوع جراحی (چه کوچک چه بزرگ)، احتمال عفونت وجود دارد. اما میزان خطر بسته به نوع عمل و شرایط بدنی بیمار متفاوت است.
بعد از چند روز از عمل، خطر عفونت بیشتر است؟
معمولاً ۳ تا ۷ روز بعد از جراحی، بیشترین احتمال بروز عفونت وجود دارد. در این دوره باید بیشترین مراقبت را داشته باشید.
آیا زخم خشک بهتر است یا مرطوب نگه داشته شود؟
طبق توصیه‌های جدید، نگه‌داشتن زخم در حالت مرطوب (نه خیس!) می‌تواند روند ترمیم را سریع‌تر کند. اما همیشه به توصیه پزشک عمل کنید چون بسته به نوع زخم، شرایط متفاوت است.
آیا مصرف پروبیوتیک‌ها مفید است؟
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها (مثل ماست، کفیر یا مکمل‌ها) می‌تواند در تقویت ایمنی بدن و جلوگیری از عفونت مؤثر باشد.
جمعبندی
عفونت بعد از جراحی مسئله‌ای جدی است اما با رعایت نکات ساده و توجه به توصیه‌های پزشکی، می‌توان آن را به راحتی کنترل و از آن جلوگیری کرد. اگر قرار است به‌زودی جراحی داشته باشید یا به‌تازگی عمل کرده‌اید، این نکات را جدی بگیرید. هرچقدر مراقبت بیشتری انجام دهید، زودتر به زندگی عادی باز خواهید گشت.
اگر سوالی درباره وضعیت خاص خودتان دارید، بهتر است با پزشک یا جراح مشورت کنید. بدن شما در حال ترمیم است؛ به آن احترام بگذارید. 🌱
